Zeytin sineği ile mücadele

Son yıllarda iklimsel faktörlerin etkileriyle birlikte, zeytin veriminde sorunlar yaşanmakta olup bazı bölgelerde uzun süren verimsizlik problemleri görülmektedir.  Bu olumsuz etkileri en aza indirmek için her türlü zeytin bakımı; budama, gübreleme, bitkinin hırpalanmadan hasat edilmesi, bitki sağlığı uygulamaları gibi işlemler ile ağaçlarımızın güçlü sağlıklı tutulması önemlidir. Zeytinin ana zararlısı olan zeytin sineği ile mücadelesinin doğru bir şekilde uygulanması bitki sağlığı ve verimi açısından önemli olup diğer ikincil zararlı ve hastalıklar içinde koruyucu olmaktadır. Bu sebeple özellikle zeytin meyvelerinin yağlanmaya başladığı Temmuz-Ağustos aylarında bahçe kontrollerinin yapılarak sinek çıkışları tespit edilmelidir. İlimiz genelinde zeytin sineği çıkışlarını kontrol etmek üzere asılmış olan cezbedicili sarı yapışkan tuzaklar sinek çıkışlarının başladığı ve daha sıkı takibe alınması gerektiğini göstermektedir. Ergin çıkış zamanları iklim, toprak karakteri, çeşit v.b. etkenlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bölge farklılıkları dikkate alınarak, meyvelerin yumurta koyma olgunluğuna geldiği dönemde vuruk sayımları yapılarak, yeterli vuruk ve tuzaklarda yakalanan Zeytin sineği ergin sayısında artış görülmesi halinde ilaçlamaya geçilmelidir. Üreticilerimiz tarafından ergin artışlarının belirlenmesi amacıyla, içinde %2 diamonyum fosfat (taban gübresi) eriyiği olan McPhail (Plastik şişelere konulmuş taban gübresi ve su karışımı) tuzaklar kullanılabilir. Vuruk sayımları haftada 1-2 kez, ağaçların güney-doğu kısımlarındaki parlak, yağlanmaya başlamış, en az 1000'er meyvede yapılarak, vuruk yüzdesi belirlenir. Özellikle ürün kayıplarının önüne geçilmesi için yapılacak kontrollerde sofralık olarak değerlendirilecek bahçelerde %2, yağlık olarak değerlendirilecek bahçelerde %7 oranında dane vuruğu (danelerde oluşan küçük noktasal lekeler, delikler veya çöküntüler) zararlının kontrol altına alınması gerektiğinin göstergesidir. Zararlının kontrol altına alınmasında kullanılacak bitki koruma ürünlerine (bakanlığımızca ruhsatlandırılan ve ruhsatı iptal edilen bitki koruma ürünleri verilerine) https://bku.tarim.gov.tr web sayfasından ve İl/İlçe Müdürlüklerinden ulaşılabilir.

Mcphail Tuzağının hazırlanışı ve uygulanışı: Ağaç başına bir tane (küçük ağaçlarda 2 ağaca bir tane) olmak üzere 0,5 ya da 1,5 litrelik plastik şişelerin daralmaya başladığı yerden, 5 mm'yi geçmeyecek şekilde 4-5 tane delik açılır (Şiş ya da sap takılmış bir çivinin ısıtılması ile açmak çok kolay olur) DAP (Diamonyumfosfat) gübresi % 2 (100 litre suya 2 kg DAP) oranında eritilerek şişelerin delinen yerine kadar doldurulur. Kapak kapatıldıktan sonra şişenin boynuna sabitleme aparatı olarak ip ya da herhangi bir tel bağlanarak ağacın güney tarafında bir dala asılır. Buharlaşmayı azaltmak için güneş ışığı görmemesi iyi olur. DAP gübresi zor eridiği için zamanla dibe çöker. Bunun için 1-) Ilık suyla ve iyice karıştırılmalı, 2-) Şişeler asıldığı yerde arada bir sallanmalıdır. Şişedeki eriyikte buharlaşma yoluyla meydana gelen azalmayı sadece su ilave ederek, yeniden kullanılabilir hale getirilir. Tuzaklar Temmuz ayı başından itibaren asılabilir. Larvadan çıkan sinekler ağaçlara gittiğinde tuzaklardaki DAP gübresi eriyiğinin kokusunu alır ve deliklerden içeri girer geri çıkış yapamaz, böylelikle zeytin sineğinin çoğalmasının önüne geçilir.

Kaynakça: Tarım ve Orman Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü (Zeytinde Zirai Mücadele)